un peixe é un peixe é un peixe

encascar redes de algodón:
as redeiras de Fisterra
escriben tratados de química
no branco encaixe das redes

a casca de pino coce no caldeiro
flúe a resina cor de mel
á noitiña as redes dormen no pío
a encascar

sen saber os nomes, terpenos
ácidos resínicos, trementina
coñecen o pensamento das sardiñas
as redes novas brillan na auga como o leite na canada
as sardiñas desconfían
encascada, a rede confúndese coa noite,
invisíbel
á hora a que as sardiñas soben
sen gardarse do trasmallo
a sardiña é azul, verde, prateada
á fin
un peixe é un peixe é un peixe

e ti, Manuel, mariñeiro, linguironista,
o que saben as túas mans cortadas polos linguiróns,
o que aprenderon os teus pulmóns, as túas vértebras
está por escribir
cando guindas ao mar o escandallo de pedra cunha bicada de sebo
así trazaron as cartas náuticas
do Bufadoiro á Punta da Alba, da Carraca á Sestosa
mais nas súas cartas, as curvas de nivel, as profundidades, os baixíos
non dan conta dos limpos onde pescar rapantes,
da pequena faneca entre as rochas
a xente non sabe comer fanecas, cren que hai peixes sen espiñas
un peixe é un peixe é un peixe
segredos que revela o escandallo
a quen sabe descifralos

Para Manuel López

«Un peixe é un peixe é un peixe». Marilar Aleixandre

Marilar Aleixandre

PRESENTACIÓN

Marilar Aleixandre(María Pilar Jiménez Aleixandre, Madrid, 1947) tiene la lengua partida, entre una escritora en gallego y una investigadora en pensamiento crítico y aprendizaje de las ciencias; dos voces que a veces disputan en su garganta amenazando con estrangularla. La segunda es bióloga y naturalista, una de sus identidades.

Para escribir en gallego, actuando como una ladrona, se apropió de infancias y recuerdos de otros en Cee y Fisterra: la villa imaginaria de Lobeira en los relatos de “Lobos nas illas” (1996/2024) (“Lobos en las islas”, 2001/2022), lo que le ha valido formar parte del Batallón Literario da Costa da Morte. Debido a sus andanzas con poetas del BLCM se contagió de la poesía, con títulos como “Catálogo de velenos” (1999) –Premio Esquío–, “Mudanzas” (2007) –Premio PEN-Caixa Nova–, o “Terra baixo as uñas” (en prensa, 2025).

Además de poeta y feminista, ya que no tiene otra forma de mirar el mundo, es narradora, poseedora de una de las voces más singulares de la literatura gallega, con novelas como “As malas mulleres” (2021) (“Las malas mujeres”, 2022) –Premio Nacional de Narrativa, 2022; y Blanco Amor, 2020); “Teoría do caos” (2001) –Premios Xerais y San Clemente– o “A Compañía Clandestina de Contrapublicidade” (1998) –Premio Álvaro Cunqueiro– y volúmenes de relatos encadenados, así “O coitelo en novembro” (2010). Entre sus títulos de literatura infantil y juvenil destacan “A cabeza de Medusa” (2008) –Premios Fundación Caixa Galicia y Martín Sarmiento; Lista White Ravens– sobre la violación social que sigue a la física; “A expedición do Pacífico” (1995) –Premios Merlín y de la Crítica gallega–, “Robinson contado polas alimarias” (2011), o “Herbalúa” (2006).

Ha traducido al gallego a Lewis Carroll, “A caza do Carbairán” (1996) –Lista de Honor del IBBY–, los poemas de Sandra Cisneros, “Muller ceiba” (1997), o Jane K. Rowling, “Harry Potter e a pedra filosofal” (2002). Guionista de comic, “Os Escachapedras” con Fran Bueno (2022); letrista de músicas como Pilocha o Leilía; autora de ensayos, así “Movendo os marcos do patriarcado: O pensamento feminista de Emilia Pardo Bazán” (2021) con María López Sández; de vidas literarias, “Castelao segundo Rañolas” (2000); “Juana de Vega: A muller que desafiou o seu tempo” (2022) con Emma Pedreira; columnista de prensa. Todo ello son formas de escribir.

En 2017 ingresó en la Real Academia Galega con el discurso “Voces termando da paisaxe galega”. Aunque aún no ha viajado en el Transiberiano, ni ha cruzado el Ártico en trineo, espera poder hacerlo algún día.